Hoe kunt u Enterprise Architectuur (EA) volgens Dragon1 inzetten zodat het toegevoegde waarde gaat leveren op het strategische, tactische en operationele niveau in uw organisatie om (digitale) transformatie projecten succesvol te begeleiden?
Breng alle afhankelijkheden tussen de data in beeld en meet wat wel en niet in beeld is om de organisatie te versterken:
- Breng eerst alle afhankelijkheden tussen de data in beeld te brengen
- Meet welke data en afhankelijkheden nog niet bekend zijn
- Meet welke data wel en niet compliant is aan de concepten, principes, regels en standaarden
- Maak het plan om het noodzakelijke compliant te maken en zo de organisatie te versterken
Download hier de PDF Visie op het Werken onder Enterprise Architectuur
Het fundamenteel wijzigen van een bedrijfsproces, het migreren van het applicatielandschap, het outsourcen van de ICT, het invoeren van een nieuw product of nieuwe dienst. Allemaal stuk voor zaken waar elke organisatie vroeg of laat mee te maken krijgt.
Enterprise Architectuur Definitie
In het vakgebied enterprise architectuur worden in diverse methoden verschillende definities gehanteerd voor het begrip 'enterprise architectuur'. Deze verschillende definities zorgen ervoor dat in de praktijk onder enterprise architectuur verschillende dingen wordt verstaan en gedaan.
Een reden voor de aanwezigheid van de verschillende definities is hoogstwaarschijnlijk de dat het vakgebied nog relatief jong is. Het zal nog zeker minimaal vijf jaar duren (dus tot 2025) voordat bepaalde definities en methodologieën uiteindelijk succesvol blijken te zijn.
De huidige stand van zaken, de verschillende naast elkaar levende definities, betekent ook dat de toegevoegde waarde van enterprise architectuur in een onderneming van methode tot methode wisselt. Hieronder gaan we in op de verschillende definities van enterprise architectuur en zoomen in op de laatste definitie uit de Dragon1 Enterprise Architectuur methode, om te laten zien hoe groot de impact is van het kiezen van een definitie voor één enkel begrip.
Aan de hand van deze definitie voor enterprise architectuur wordt uiteengezet wat de voordelen zijn van het op deze wijze definiëren en gebruiken van enterprise architectuur en hoe een enterprise-architectuur op basis van deze definitie in beeld is te brengen. Hoe beter de (digitale) architectuur in beeld is des te beter is het te gebruiken bij strategische keuzes.
Definitie 1: ANSI/IEEE 1471-2000
De originele, in de Engelse taal opgestelde definitie luidt: ‘Architecture is the fundamental organization of a system embodied in its components, their relationships to each other and to the environment and principles guiding its design and evolution’ (bron: IEEE 1471-2000).
Definitie 2: The Open Group
De originele, in de Engelse taal opgestelde definitie luidt: ‘1. A formal description of a system, or a detailed plan of the system at the component level, to guide its implementation; 2. The structure of components, their inter-relationships, and the principles and guidelines governing their design and evolution over time’ (bron: ISO/IEC/IEEE 42010:2022.
Definitie 3: Dragon1
Dragon1 heeft twee definities. A. definitie voor de architectuur van een enterprise en B. definitie voor het vakgebied Enterprise Architectuur.
Definitie A. De definitie voor de architectuur van een enterprise luidt: enterprise architectuur is het samenhangende geheel van concepten dat is of wordt toegepast op een onderneming, teneinde deze onderneming beter, functioneler, sterker en wendbaarder te maken.
Definitie B: De definitie voor het vakgebied EA luidt: 'De kunst en kunde van het ontwerpen, realiseren en transformeren van ondernemingen als consistente dynamische en evolutionaire gehelen'.
Hiermee wordt architectuur als een ontwerpfunctie neergezet. Deze definitie is afgeleid van de aloude definitie van architectuur: De kunst en kunde van het ontwerpen en realiseren van bouwwerken. Deze definitie van enterprise architectuur verschilt op één punt zeer sterk met de van bouwkundige architectuur, en dat is op het punt van transformatie.
Voor veel ondernemingen geldt dat zij jaarlijks sterk veranderen of innoveren om hun bestaansrecht in de branche en op de markt te blijven vasthouden of zelfs uit te breiden. Dit geldt in veel mindere mate voor bouwwerken als gebouwen, bruggen en woningen. Deze bouwwerken moeten wel uitgebreid en aangepast kunnen worden, maar dat is doorgaans veel minder ingrijpend dan dat voor ondernemingen geldt.
Impliciet geldt dat bijvoorbeeld digitale transformatie valt onder ontwerp en realisatie. Maar omdat transformaties van groot belang zijn voor een onderneming, maken we dit expliciet in de definitie van enterprise architectuur. Ondernemingen zijn immers sterk dynamische en evolutionair zichzelf ontwikkelende systemen, waarbij het consistent houden van het geheel een ware uitdaging is.
Een enterprise architectuur richt zich niet op één onderneming maar op een soort onderneming. Met een enterprise-architectuur in de hand zijn verschillende ondernemingen te ontwerpen, te realiseren en te transformeren die er heel anders uitzien of zijn gestructureerd, maar wel dezelfde architectuur hebben. Dat heeft tot gevolg dat niet alle onderdelen waar een onderneming uit bestaat, tot de architectuur kunnen behoren van een onderneming.
Voordelen van Werken met EA volgens de Dragon1 definitie
Deze definitie voor enterprise architectuur staat in het teken van het bedrijfskundig en informatiekundig correct ontwerpen en realiseren van ondernemingen.
Op basis van de definitie van Dragon1 kunnen we stellen dat:
- De concepten uit de vakgebieden bedrijfskunde, informatiekunde en veranderkunde, de architectuurbouwstenen zijn voor de enterprise architectuur van een onderneming.
- Een onderneming die onder architectuur wordt ontworpen, gerealiseerd of getransformeerd, op bedrijfskundig en informatiekundig gebied correct of kwalitatief hoogwaardig in elkaar steekt, zowel
- Een onderneming waarin onder architectuur wordt gewerkt is beter in staat veranderingen door te voeren, te plannen en op elkaar af te stemmen, omdat architectuur op conceptueel niveau plaatsvindt.
- Door het beter kunnen uitvoeren, plannen en afstemmen van veranderingen op elkaar, levert de toepassing van enterprisearchitectuur in projecten tijdswinst op en een meer effectieve benutting van het budget.
- Een onderneming kan met vooruitstrevende en met behoudende bedrijfskundige concepten en informatiekundige concepten worden getransformeerd. Als de kwaliteit van de concepten en de wijze waarop de concepten worden toegepast maar op kwalitatief hoogwaardig niveau en zorgvuldig is.
Of anders gezegd. De functie van enterprise architectuur is om ervoor te zorgen dat de strategische keuzes in een onderneming worden gemaakt in het licht van strategische uitgangspunten zoals duurzaamheid en toekomstvastheid. Elke vernieuwing of verbetering aan de onderneming mag de onderneming namelijk niet onnodig complexer, minder flexibel of minder weerbaar maken.
Het doel van enterprise architectuur management is dat bij goed gebruik het zorgt voor kostenverlaging, versnelling van introductie, complexiteitsreductie en risicobeheersing op Business- en ICT gebied maar ook op andere gebieden zoals Facilitair en HR: dus integrale kwaliteitsverhoging.
De vorm van enterprise-architectuur is een geheel van modellen, views, en visualisaties van concepten, elementen en principes die laten zien hoe de uitgangspunten, doelen en strategie wordt vertaald in duurzame en toekomstvaste oplossingsrichtingen.
De enterprise architectuur wordt in de praktijk bruikbaar gemaakt door de principes leidend te laten zijn bij het maken van ontwerpen voor o.a. bedrijfsprocessen en informatiesystemen.
Hoe worden deze voordelen van het Werken met Enterprise Architectuur bereikt?
Als een transformatie in een onderneming bedrijfskundig, informatiekundig en veranderkundig goed wordt aangevlogen, dan volgt daaruit dat er bijvoorbeeld een gemeenschappelijk begrippenkader is van alle bouwstenen die onderdeel vormen van het ontwerp. Van het ontwerp is een bouwplaat beschikbaar. De bouwplaat is opgedeeld is opeenvolgende fasen om gecontroleerd en gestructureerd het ontwerp te realiseren.
Hoe beter de innovatieve of conservatieve bedrijfskundige concepten en informatiekundige concepten volgen uit de strategie van de onderneming, hoe beter ze zijn ingebed in een onderneming en hoe beter ze kunnen samenwerken met elkaar. En des te beter zal de onderneming uitvoering kunnen geven aan haar strategie. Download hier de Enterprise Architectuur Use Case [PDF]
De kunst is nu om te weten wat dan de huidige enterprise architectuur is van de onderneming en wat de toekomstige enterprise architectuur op basis van strategie en beleid zou moeten zijn. De delta tussen deze twee architecturen laat zien waar de constructie en inrichting van de onderneming het uitvoeren van de strategie en beleid bemoeilijkt of zelfs onmogelijk maakt.
Wat zijn de basisbouwstenen van een Enterprise Architectuur?
Om van een aantal ondernemingen voorbeelden van enterprise architectuur te kunnen beschrijven en te visualiseren volgt hieronder nog een kleine aanvulling op de definitie van wat is enterprise-architectuur?
Een enterprise architectuur bestaat uit één soort bouwsteen: concepten. Hoe meer concepten en deelconcepten worden onderkend als totaalconcept, des te beter hebben de architecten het ondernemingsbouwwerk in beeld. Totaalconcept kan als synoniem voor het begrip architectuur worden gezien. Nauwkeuriger is het om te spreken over een samenhangend constructief, operatief en decoratief totaalconcept waarin functie en vorm los van elkaar, maar in samenhang zijn ontworpen.
De concepten die de bouwstenen van een architectuur vormen, hebben een bepaalde werking die bepaalde resultaten produceren. Deze werking is de reden van het kiezen van het concept als bouwsteen voor de architectuur van de onderneming. Deze werking noemen we principes. Het artikel De Geschiedenis van Architectuur Principes geeft een mooi overzicht over het ontstaan van (Architectuur) Principes.
Deze principes worden als ontwerpprincipes door bijvoorbeeld een solution architect gebruikt bij het ontwerpen van (delen van) de onderneming. Dus geeft een architect en anderen ook de ruimte om in het ontwerp van een onderneming af te wijken van de architectuur van de onderneming. Waarbij aangetekend dient te worden dat dit dan wel afbreuk doet aan het concept.
Compliancy, klantvriendelijkheid, procesmatig werken, geautomatiseerde informatieverwerking en network attached storage (NAS) zijn voorbeelden van bedrijfskundige en informatiekundige concepten die vanwege hun voordelige werking (principe) vaak als bouwstenen voor de architectuur van een onderneming worden gekozen.
Tien kenmerken van een volwassen Enterprise-Architectuur
Wanneer is een enterprise architectuur volwassen? Hoe ziet een dergelijke architectuur eruit?
In veel organisaties wordt enterprise architectuur gebruikt voor drie doelen: 1) het geven van inzicht en overzicht in de samenhang en afhankelijkheden van een integraal informatiesysteem, 2) als voorschrijvend ontwerpkader voor ontwikkelprojecten en 3) als management-stuurinstrument voor het maken van strategische afwegingen en het nemen van strategische beslissingen.
Of een architectuur voor al deze drie doelen inzetbaar is of bruikbaar is hangt sterk af van de volwassenheid van de architectuur.
Op deze pagina staan tien kenmerken op basis van best practices voor het herkennen van de volwassenheid van architectuur. Gebruik de lijst als een checklist om in enkele minuten tijd een gevoel te krijgen bij een architectuur.
- De architectuur wordt gedragen en erkend door de business en IT directie van de organisatie en de belangrijkste klanten, ketenpartners (en leveranciers) van de organisatie.
- Het bestuur, directie en management maakt gebruik van de architectuur (met name de concepten, principes, modellen en visualisaties) van een bepaald domein, systeem of solution voor het nemen van strategische beslissingen.
- Projecten, leveranciers en ontwikkelaars maken gebruik van de architectuur als richtinggevend kader, om vooruit te kijken en voor het oplossen van problemen.
- Klanten, ketenpartners en leveranciers maken gebruik van de architectuur om er op aan te sluiten.
- De architectuur is een up-to-date consistent gedocumenteerd en goed toegankelijk geheel van uitgangspunten, concepten, principes, regels, artifacten/ elementen, modellen, oplossingen, visualisaties en views.
- De architectuur is een soort conceptueel ontwerp van een domein, systeem of solution, waarbij de architectuur is te relateren aan de strategische uitgangspunten, functionele eisen en bedrijfsdoelen van een organisatie.
- De architectuur beschikt over een gebruikt begrippenkader.
- De architectuur zorgt ervoor dat logische en fysieke ontwerpen die gemaakt worden onder de architectuur hoger van kwaliteit zijn (met name duurzamer, integraler en toekomstvaster).
- De architectuur is gekoppeld aan het (digitale) transformatieproces, innovatieproces en de planning-en-control-cyclus van de organisatie. Er wordt actief op/ mee gepland, bestuurd, doorontwikkeld en gecontroleerd.
- De architectuur en onderdelen daaruit worden vaak hergebruikt en niet steeds opnieuw gemaakt en weer teruggekoppeld naar de architectuur. De architectuur is daarmee proactief voorschrijvend en niet reactief beschrijvend.
Enterprise Architectuur Skills
Om te zorgen dat u kunt werken met enterprise architectuur en de vaardigheden opdoet voor het maken van de producten die passen bij de voorwaarden die worden gesteld in dit digitale transformatie tijdperk zoals cyber security is de volgende training beschikbaar in het Nederlands: